Większość z nas myśli o spadku w pozytywny sposób – jako o dziedziczeniu mieszkania, oszczędności czy wartościowych pamiątek rodzinnych. Niestety, spadek to także możliwość odziedziczenia… długów. I to nierzadko większych niż sam majątek.
W Białymstoku coraz więcej osób trafia do sądu lub kancelarii prawnej z pytaniem: „Co zrobić, kiedy zmarły miał zadłużenie?”. W tym artykule w prosty sposób wyjaśnię, czym jest spadek z długami, jak można go uniknąć i dlaczego pomoc adwokata może być kluczowa.
Spadek z długami – co to właściwie znaczy?
Spadek z długami oznacza, że oprócz majątku po zmarłym dziedziczysz też jego zobowiązania finansowe. Zgodnie z Kodeksem cywilnym (art. 922 §1), spadek obejmuje prawa i obowiązki majątkowe – a więc także zobowiązania, jak nieuregulowane kredyty czy zaległości czynszowe.
Do spadku mogą wchodzić zarówno aktywa, jak:
- nieruchomości,
- konta bankowe,
- przedmioty wartościowe,
jak i pasywa, np.:
- niespłacone kredyty i chwilówki,
- zaległe alimenty,
- długi wobec urzędów lub kontrahentów.
W praktyce może się zdarzyć, że wartość zadłużenia przewyższa wartość całego majątku. Wtedy zamiast zyskać, możesz wpaść w poważne kłopoty finansowe.
Masz trzy opcje. Którą wybrać?
Po śmierci bliskiego masz sześć miesięcy na podjęcie decyzji, co zrobić ze spadkiem. Decyzja może być podjęta samodzielnie lub z pomocą adwokata.
Do wyboru masz trzy podstawowe opcje:
1. Przyjęcie spadku „wprost”
Przyjmujesz cały spadek bez żadnych warunków – i cały dług. Nawet jeśli zadłużenie przekracza wartość aktywów, będziesz musiał je spłacać ze swojego majątku. To opcja bardzo ryzykowna i rzadko wybierana bez wcześniejszego sprawdzenia stanu finansowego spadku.
2. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza
To najbezpieczniejsze rozwiązanie, jeśli nie masz pewności, jaki był majątek i zadłużenie spadkodawcy. Odpowiadasz za długi tylko do wysokości wartości majątku, który dziedziczysz.
Dla skuteczności tej formy ważne jest sporządzenie wykazu inwentarza. Może go przygotować notariusz lub komornik sądowy działający przy Sądzie Rejonowym w Białymstoku. Bez takiego wykazu, forma ochrony może zostać podważona.
3. Odrzucenie spadku
Ta opcja całkowicie zwalnia Cię z odpowiedzialności – nie dziedziczysz majątku ani długów. Oświadczenie o odrzuceniu składa się u notariusza lub w sądzie. W Białymstoku takie sprawy trafiają zwykle do Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego.
Jeśli spadek przypada Twojemu dziecku – musisz dodatkowo uzyskać zgodę sądu rodzinnego na odrzucenie spadku w jego imieniu.
Co się stanie, jeśli nic nie zrobisz?
Czasem przez nieświadomość lub zbyt późną reakcję spadkobierca nie podejmuje żadnych kroków. Wtedy, zgodnie z przepisami, spadek zostaje automatycznie przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.
Ta „automatyczna” decyzja jednak nie chroni całkowicie. Jeśli nie sporządzisz wykazu stanu majątku i zobowiązań, możesz mieć problem z udowodnieniem zakresu swojej odpowiedzialności.
Dlatego nie warto czekać do ostatniej chwili – każda sprawa wymaga indywidualnej analizy.
Co dzieje się po odrzuceniu spadku?
Jeśli odrzucisz spadek, przechodzi on na kolejnych spadkobierców. Najczęściej są to dzieci, wnuki lub dalsi krewni.
Dlatego jeśli masz dzieci, musisz działać podwójnie – najpierw odrzucić spadek osobiście, a potem złożyć wniosek do sądu o wyrażenie zgody na odrzucenie go także w imieniu dziecka.
Sąd Rodzinny w Białymstoku zwykle szybko rozpatruje takie sprawy, ale dokumentacja musi być kompletna. Z pomocą adwokata zrobisz to sprawnie i zgodnie z przepisami.
Spadek z testamentu a długi – czy to coś zmienia?
Niektórzy sądzą, że jeśli spadek został przyznany im w testamencie, mogą zrezygnować z długów – albo że długi ich nie dotyczą.
To nieprawda. Niezależnie od tego, czy dziedziczysz z ustawy (np. jako dziecko, małżonek), czy na podstawie testamentu, zawsze przejmujesz odpowiedzialność za zobowiązania spadkowe – oczywiście w granicach wybranej formy przyjęcia spadku.
Forma dziedziczenia nie wpływa na sposób, w jaki prawo traktuje przejęcie długów.
Spadki i długi w Białymstoku – jak może pomóc adwokat?
Jeśli spadek dotyczy zadłużonego majątku, warto skonsultować się z prawnikiem. Adwokat Magdalena Kropiwnicka z Białegostoku od lat pomaga mieszkańcom miasta i okolic w sprawach dziedziczenia.
Co może dla Ciebie zrobić?
- Sprawdzi, jaką formę przyjęcia spadku powinieneś wybrać.
- Pomoże przygotować oświadczenia spadkowe i złoży je w sądzie lub u notariusza.
- Reprezentuje Cię w postępowaniu sądowym – także w sprawach związanych z odrzuceniem spadku przez dziecko.
- Pomoże w przygotowaniu wykazu inwentarza.
- Wyjaśni, jakie masz prawa i obowiązki jako spadkobierca – w prosty, zrozumiały sposób.
Dlaczego czas ma znaczenie?
Masz dokładnie sześć miesięcy od dnia, w którym dowiesz się o tym, że jesteś spadkobiercą, aby zdecydować – przyjmujesz, odrzucasz, czy ograniczasz odpowiedzialność.
W praktyce wiele osób przegapia ten termin. Przyczyny są różne: nieświadomość, opóźnienia w dokumentach, trudna sytuacja rodzinna. Jednak brak reakcji oznacza automatyczne przyjęcie spadku.
W Białymstoku adwokaci często pomagają klientom, którzy przez zignorowanie terminu wpadli w poważne problemy finansowe.
Nie warto ryzykować. Zamiast działać w pośpiechu albo na własną rękę, skorzystaj z porady specjalisty.
Podsumowanie – jak się chronić?
Dziedziczenie długów to realne zagrożenie, ale można się przed nim skutecznie bronić. Wystarczy odpowiednia wiedza, dobra decyzja i działania podjęte w odpowiednim czasie.
Pamiętaj:
- Masz trzy możliwości – przyjęcie spadku wprost, z dobrodziejstwem inwentarza lub jego odrzucenie.
- Na decyzję masz tylko sześć miesięcy – liczonych od momentu, gdy dowiedziałeś się o spadku.
- Jeśli spadek może przejść na dziecko – potrzebujesz zgody sądu rodzinnego na jego odrzucenie.
Bezpiecznym rozwiązaniem jest współpraca z adwokatem – najlepiej takim, który zna lokalne procedury i realia.
Adwokat Magdalena Kropiwnicka oferuje profesjonalną pomoc prawną mieszkańcom Białegostoku i okolic. Jeśli masz pytania, wątpliwości albo chcesz zabezpieczyć siebie i rodzinę – skontaktuj się już teraz.
