Rozwód to zawsze trudne doświadczenie — dla rodziców, ale przede wszystkim dla dziecka. Gdy w grę wchodzi rozwód międzynarodowy, sprawa komplikuje się jeszcze bardziej. Wielu mieszkańców Białegostoku żyje w związkach międzypaństwowych lub pracuje za granicą. Rozpad małżeństwa w takich sytuacjach rodzi pytania: gdzie toczyć postępowanie? Który sąd rozstrzyga o opiece nad dzieckiem? I najważniejsze – jak skutecznie chronić dobro małoletniego?
Czym jest rozwód międzynarodowy i jakie ma znaczenie dla dziecka?
Rozwód międzynarodowy to sprawa, w której przynajmniej jeden z małżonków ma obywatelstwo inne niż polskie lub mieszka poza granicami Polski. W praktyce może to oznaczać na przykład związek zawarty w Białymstoku, ale zamieszkiwany od lat w Niemczech. Albo sytuację, gdy jedno z rodziców wraca do Polski po rozstaniu, zabierając dziecko.
Rozwiązanie takiego małżeństwa wymaga uwzględnienia zarówno przepisów polskiego prawa rodzinnego, jak i regulacji międzynarodowych, takich jak Konwencja haska z 1980 r. oraz rozporządzenie Bruksela II ter. Najważniejsze jest jednak dobro dziecka — to ono jest przedmiotem szczególnej ochrony.
Skutki dla małoletniego
Dziecko może zostać w Polsce z jednym rodzicem, podczas gdy drugi pozostaje za granicą. Rodzi to ryzyko ograniczenia kontaktów lub nawet uprowadzenia. Sąd, rozstrzygając sprawę rozwodową, musi kierować się zasadą dobra dziecka, biorąc pod uwagę jego wiek, więzi rodzinne i stabilność środowiska.
Jurysdykcja i prawo właściwe – gdzie rozpatrywany jest rozwód?
W sprawach rodzinnych z elementem zagranicznym kluczowe staje się ustalenie, który sąd jest właściwy do prowadzenia sprawy. Na terenie Białegostoku i województwa podlaskiego sprawy rozwodowe trafiają do Sądu Okręgowego w Białymstoku. Ale nie zawsze będzie to sąd właściwy.
Prawo Unii Europejskiej – Bruksela II ter
Rozporządzenie 2019/1111 reguluje jurysdykcję w sprawach rozwodowych i opiekuńczych. Co do zasady, sprawa jest rozpatrywana w kraju, w którym dziecko zwykle przebywa. Jeśli jednak małoletni mieszka w Polsce, Sąd Okręgowy w Białymstoku może orzekać w sprawie rozwodu i opieki.
Kiedy sąd w Białymstoku ma jurysdykcję?
Zgodnie z art. 566 k.p.c., sąd w Białymstoku może być właściwy, jeśli:
- dziecko przebywa stale w Polsce,
- obydwoje rodzice zgodzą się na rozpatrzenie sprawy w Polsce,
- drugi rodzic jest nieobecny, a dziecko i matka/ojciec mieszkają w Białymstoku.
Opieka nad dzieckiem i kontakty z rodzicem po rozwodzie międzynarodowym
Sąd rozpoznający rozwód orzeka o władzy rodzicielskiej, miejscu pobytu małoletniego oraz kontaktach z drugim rodzicem. O ile jest możliwe, warto ustalić plan wychowawczy.
Formy opieki i ustalenie kontaktów
Polskie prawo przewiduje kilka sposobów uregulowania opieki:
- opieka wspólna – rodzice podejmują decyzje wspólnie;
- opieka naprzemienna – dziecko spędza okresy życia u każdego rodzica;
- opieka powierzona tylko jednemu opiekunowi.
Szczególnie w przypadku rozwodu międzynarodowego warto doprecyzować zasady kontaktów (art. 113¹ kro). Sąd może ustalić np. wakacje z jednym rodzicem, rozmowy online czy odwiedziny.
Jak chronić prawa dziecka i unikać konfliktów międzynarodowych?
Częstym problemem w rozwodach transgranicznych jest ryzyko uprowadzenia dziecka przez jednego z rodziców lub ograniczenia kontaktów z drugim. Wiedząc o zagrożeniu, rodzic może wnioskować o zabezpieczenie.
Środki zapobiegawcze
Sposoby ochrony:
- wnioskowanie do sądu o zakaz opuszczania kraju przez dziecko bez zgody drugiego rodzica,
- wpisanie dziecka do rejestru osób, wobec których istnieje ryzyko uprowadzenia za granicę,
- wniosek do Szefa Urzędu Paszportowego o zablokowanie wydania dokumentów.
Dzięki Konwencji haskiej możliwy jest również powrót dziecka nielegalnie wywiezionego do innego kraju – wymaga to jednak profesjonalnego przygotowania wniosku, co warto zlecić adwokatowi.
Wsparcie prawne w Białymstoku – jak może pomóc adwokat?
Sytuacje, w których dziecko i jedno z rodziców mieszkają w Białymstoku, a drugi za granicą, są coraz częstsze. Profesjonalne wsparcie prawne na miejscu może być kluczowe.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy adwokata?
Adwokat:
- przygotowuje wniosek o rozwód międzynarodowy wraz z wszystkimi wymaganymi dokumentami,
- reprezentuje interesy dziecka przed sądem,
- współpracuje z organami zagranicznymi w celu wyegzekwowania orzeczeń,
- pomaga w sporządzeniu planu wychowawczego oraz uzgodnień opieki.
Podsumowanie
Rozwód międzynarodowy wymaga szczególnej uwagi, zwłaszcza gdy w jego centrum znajduje się dziecko. Ustalenie jurysdykcji, opieki i środków ochronnych to wyzwanie, które najlepiej przejść z pomocą doświadczonego adwokata. W Białymstoku można liczyć na profesjonalne wsparcie ze strony Kancelarii Magdaleny Kropiwnickiej, która uwzględnia zarówno lokalne przepisy, jak i regulacje międzynarodowe.
Jeśli stoisz przed trudną decyzją o rozstaniu i martwisz się o prawa swojego dziecka – umów się na konsultację. Pomagamy chronić to, co najważniejsze.
